25 сәуірде облыстық тарихи-өлктеану мұражайында Чернобыль АЭС апаттың 30 жылдығына орай апаттың салдарын жоюға қатысқан солтүстікқазақстандықтарға арналған «1986 ж. Чернобыль қасіреті» атты көрме ашылды.
Көрменің мақсаты: ядролық энергетиканың қаупі туралы, апаттың салдарын жоюға қатысқан солтүстікқазақстандықтар туралы баяндау.
1986 жылдың 26 сәуірінде Чернобыль АЭС №4 энергия блогындағы №8 турбогенератордың жобалық сынағын өткізу барысында жарылыс болды, реактор толығымен қирады. Апат нәтижесінде қоршаған ортаға радиоактивтік заттар, оның ішінде уран, плутон, йод-131, цезий-134, цезий-137, стронций-90 жайылды. Жарылған реактор шамамен он күн жанды. 27 сәуірде өткізілген радиоактивтік ластану көлемін бағалағаннан кейін Припять қаласын көшіру талап етілді. Апаттан кейінгі күндері тұрғындар 10 шақырымдық жерге көшірілді. Кейін басқа елді-мекендердің тұрғындары 30 шақырымдық жерге көшірілді.
КСРО Министрлер Кеңесінің шешімімен апаттың салдарын жою үшін «ЧАЭС төртінші блогының баспаханасы» қорғаныс ғимаратының 18 жобасы қарастырылған арнайы комиссия құрылды. «Саркофаг» құрылысы 1986 ж. мамырында басталды, 206 күн ішінде салынып аяқталды. Құрылыс өте жылдам салынды, 20-25 жылға пайдалануға болады. «Саркофаг» 1986 ж. 30 қарашасында пайдалануға берілді.
Чернобыль АЭС апаты жүз мыңдаған адамның, оның ішінде қазақстандықтардың да өміріне әсерін тигізді. Жүректерінің қалауы, интернационалдық борышы бойынша 30 мыңнан астам қазақстандық апаттың салдарын жоюға қатысты, оның ішінде 2000-ға жуық солтүстікқазақстандықтар. Жоюшылардың жалпы саны 600 000-ға жуық адамды құрады.
Көрмеде солтүстікқазақстандық жоюшылар И.Б. Жирнов, С.В. Андрющенконың марапаттары, құжаттар, грамоталар, 30 шақырымдық жерге кіруге рұқсат қағазы. Дозиметрлер, химиялық барлау құралдары және т.б. көрсетілді.
Апат көлемі орасан зор, бір сәт ойланып қарасақ, егер осы апат салдарын жоюшылардың ерлігі мен батырлығы болмаса, бұдан әлденеше көп адамдардың өміріне қатер төнетін еді. Олар өз өмірлерін, денсаулықтарын қиып, басқалардың өмірін ядролық құйыннан қорғады.
25 апреля в областном историко-краеведческом музее открылась выставка «Трагедия Чернобыля. 1986 г.», посвященная североказахстанцам, участникам ликвидации последствий аварии на Чернобыльской АЭС, приуроченная к 30-ой годовщине аварии.
Цель выставки: рассказать об опасности ядерной энергетики, о подвиге
североказахстанцев, участников ликвидации последствий аварии.
26 апреля 1986 года в ходе проведения проектного испытания турбогенератора № 8 на энергоблоке № 4 Чернобыльской АЭС произошёл взрыв, полностью разрушивший реактор. В результате аварии произошёл выброс в окружающую среду радиоактивных веществ, в том числе изотопов урана, плутония, йода-131, цезия-134 , цезия-137, стронция - 90. Взорвавшийся реактор горел около десяти дней. После оценки масштабов радиоактивного загрязнения стало понятно, что потребуется эвакуация города Припять, которая была проведена 27 апреля. В первые дни после аварии было эвакуировано население 10-километровой зоны, в последующие дни было эвакуировано население других населённых пунктов 30-километровой зоны.
Для ликвидации последствий аварии распоряжением Совета Министров СССР была создана специальная комиссия, которой было рассмотрено 18 проектов защитного сооружения «Укрытие четвертого блока ЧАЭС». Строительство «Саркофага» начато в мае 1986 г. и было закончено за 206 дней. Строительство проводилось в экстренном порядке и рассчитывалось на эксплуатацию в течение 20 – 25 лет. «Саркофаг» принят в эксплуатацию 30 ноября 1986 г.
Авария на Чернобыльской АЭС затронула сотни тысяч людей, в том числе и казахстанцев. По зову сердца, совести и интернационального долга более 30 тысяч казахстанцев участвовали в ликвидации последствий аварии, из них около 2000 североказахстанцев. Общее количество ликвидаторов составило около 600 000.
На выставке представлены награды североказахстанцев - ликвидаторов Жирнова И.Б., Андрющенко С.В., документы, грамоты, пропуска в 30-ти километровую зону, дозиметры, приборы химической разведки и др.
Масштабы катастрофы огромны, однако немыслимо себе представить ситуацию, в которой могло оказаться значительно большее количество людей, если бы не мужество и героизм ликвидаторов аварии, которые ценою своего здоровья и с немалым риском для жизни защищали других от ядерного смерча.
| 
